Contractenrecht

1.       Inleiding

Het aangaan van overeenkomsten doet u dagelijks; u doet boodschappen (koopovereenkomst), stalt uw fiets in de beveiligde fietsenstalling (overeenkomst van opdracht) of vraagt de oppas een avondje te komen babysitten (overeenkomst van opdracht). Eenvoudig, haast zonder erbij na te denken. Anders is dit met betrekking tot zogenaamde commerciële contracten, ofwel contracten tussen bedrijven. In de zakelijke sfeer spelen voor contracterende partijen vaak grote (financiële) belangen. Daarom is het van belang zorgvuldig te werk te gaan bij het onderhandelen over en het opstellen van een contract. Een foutje, onoplettendheid of onwetendheid kan namelijk grote financiële of juridische gevolgen meebrengen.

2.       Voorfase - onderhandelen

Voorfase

Aan de onderhandelingsfase gaat vaak een fase vooraf. De fase waarin wordt bepaald wat voor soort overeenkomst partijen sluiten. In deze fase wordt ook aandacht besteed aan de aard en persoon van de contracterende partijen (consumenten of ondernemingen, binnen- of buitenlands) en wie namens de contracterende partijen bevoegd is de partij te vertegenwoordigen tijdens het onderhandelen en uiteindelijk om het contract te ondertekenen. Is voorts alle noodzakelijke informatie voor het opstellen van het contract beschikbaar en hebben partijen dezelfde bedoeling? Allemaal gegevens die bekend moeten zijn voordat de onderhandelingen daadwerkelijk kunnen starten. Vergis u niet, wij worden regelmatig door partijen benaderd die in deze voorfase niet alert zijn geweest en aan afspraken gebonden zijn waaraan zij niet gebonden willen zijn.

Onderhandelingsfase

Na de voorfase, maar voordat het contract gesloten wordt, vinden de onderhandelingen over de inhoud van het contract plaats. Tijdens het onderhandelen probeert iedere partij een zo gunstig mogelijke regeling te treffen, wat meestal wil zeggen zo min mogelijk risico´s voor een zo gunstig mogelijke prijs. Risico’s zijn immers vaak financieel waardeerbaar. Een belangrijk onderdeel van het onderhandelen, en tevens één van de belangrijkste functies van een contract, is daarom het verdelen van risico’s tussen de partijen. Partijen dienen zich bewust te zijn van de risico’s die aan hun (contracts)positie kleven om daarover te kunnen onderhandelen.

Hoewel contractsvrijheid van partijen het uitgangspunt van het Nederlandse verbintenissenrecht is, voorziet de wet vaak al in een bepaalde (op het specifieke contract type toegespitste) risicoverdeling. Als tussen partijen niets wordt geregeld of wanneer afwijking van de wet niet mogelijk is, blijft de wettelijke risicoverdeling tussen hen gelden. Zo kent de wet beschermende bepalingen ten behoeve van kleine ondernemingen, privéborgen, huurders, werknemers, et cetera.

Een onderhandelpunt in de commerciële sfeer is vaak de toepasselijkheid van algemene voorwaarden; welke voorwaarden zijn van toepassing en wat betekent dat voor de inhoud van het contract?

Voorovereenkomst

Partijen kunnen ervoor kiezen de onderhandelingen te voeren onder een voorcontract of intentieverklaring (ook wel ‘letter of intent’  of ‘memorandum of understanding’). In een dergelijk contract kunnen verschillende onderwerpen worden geregeld, zoals: geheimhouding, exclusiviteit van de onderhandelingen, tijdsbepalingen, mogelijkheid om de onderhandelingen af te breken, et cetera. Ook kunnen in de intentieverklaring uitgangspunten van het uiteindelijke contract worden opgenomen. Let op, een intentieverklaring kan gebruikt worden om partijen op hoofdlijnen te binden maar kan ook juist gebruikt worden om vast te leggen dat partijen in beginsel nergens aan gebonden zijn zolang zij geen definitieve overeenkomst hebben gesloten. Een wereld van verschil dus.

3.       Inhoud overeenkomst

Zoals gezegd gelden voor verschillende soorten contracten ook verschillende wettelijke regels. Op een huurcontract zijn andere wettelijke regels van toepassing dan op bijvoorbeeld een overnamecontract. Toch zijn er onderwerpen die in ieder contract worden opgenomen:

• de partijen (en hun rechtsgeldige vertegenwoordigers);
• de specificatie van de te leveren prestatie;
• de prijs voor de prestatie;
• risico-overgang;
• eigendomsovergang;
• handtekeningen van de partijen.

Algemene bepalingen

Naast een aantal algemene onderwerpen, kunnen in ieder contract ook standaardbepalingen (‘boiler plates’) worden opgenomen. Onder deze standaardbepalingen vallen bijvoorbeeld een interpretatieregeling, een geheimhoudingsbeding, een regeling voor aanzeggingen en mededelingen, bepalingen voor transactiekosten (wijze van betalen), wijzigings- en/of ontbindingsmogelijkheden, een nietigheidsbepaling, rechtskeuze-en forumkeuzebedingen et cetera.

4.       Verplichtingen achteraf

In het contract staan de verplichtingen voor partijen opgenomen. Dit zijn uiteraard verplichtingen die de prestatie behelzen voor de duur van het contract, maar ook na afloop van het contract (nadat de prestatie is geleverd) kunnen voor partijen nog bepaalde verplichtingen bestaan. Denk daarbij bijvoorbeeld aan bepaalde garanties die zijn afgegeven, een klachttermijn waarbinnen moet worden geklaagd wanneer een gebrekkige prestatie is geleverd, het beschikbaar houden of teruggeven van informatie aan de wederpartij of het leveren van service. 

5.       Beoordelen

Veel bedrijven hanteren standaardcontracten die al jaren worden gebruikt, vaak met zelfgeschreven clausules en bepalingen die steeds opnieuw worden aangepast. Daar is op zichzelf niets mis mee; uitgangspunt van het contractenrecht is immers contractsvrijheid. Vaak wordt daarbij echter geen rekening gehouden met dwingendrechtelijke bepalingen uit de wet of met nieuwe rechtspraak, zodat sommige bepalingen niet meer up-to-date zijn en het contract onleesbaar wordt of tegenstrijdigheden bevat. Dat wilt u voorkomen.

Twijfelt u over de inhoud een contract, algemene voorwaarden of andere standaarddocumenten, dan loont het deze te laten beoordelen door een specialist. U kunt daarmee veel schade voorkomen.

Ook kan het zijn dat u (als ondernemer of als consument) een contract heeft gesloten, terwijl u niet helemaal zeker bent over uw (on)mogelijkheden. Bijvoorbeeld de mogelijkheid tot ontbinden of beëindigen van het contract of wat er gebeurt als zich omstandigheden voordoen die u niet had voorzien. Ook in dat geval is het nuttig om het contract te laten beoordelen door een specialist.

6.       DVAN heeft specialisten op dit gebied

Het op juiste wijze onderhandelen over en opstellen van een contract is van groot belang. Zowel voor een succesvolle bedrijfsvoering als ter voorkoming van onduidelijkheid, onzekerheid en, in het ergste geval, schade en geschillen. Het is raadzaam u daarbij goed te laten adviseren.

DVAN staat veel ondernemers bij tijdens het onderhandelen over, en het opstellen van, diverse soorten contracten. Daarnaast beoordelen wij regelmatig bestaande contracten op de houdbaarheid en relevantie. Wilt u hierover meer informatie of advies, neem dan contact op met een van de advocaten van de praktijkgroep Handelsrecht.