De verzekering als vangnet (of juist niet)
Een beroepsaansprakelijkheidsverzekering voelt als een vangnet. Maar dat vangnet heeft gaten. Uitsluitingen, meldplichten of vage claimsituaties zorgen ervoor dat je niet altijd verzekerd bent op het moment dat het spannend wordt. In dit blog bekijken we waar de risico’s zitten, wat vaak wordt uitgesloten en hoe je zélf voorkomt dat dekking ontbreekt.

Hoe goed is jouw dekking écht?
Veel accountants gaan ervan uit dat de verzekering ‘het wel dekt’. Maar dat is te kort door de bocht. Niet elke beroepsaansprakelijkheidsverzekering is hetzelfde. Het verschil zit in de kleine lettertjes, en die zijn vaak minder standaard dan je verwacht. 

Kritieke onderdelen van de polis zijn onder meer:

• Beroepsomschrijving: valt alles wat je doet daaronder, ook coaching of advies op verzoek? En ook na verandering van administratie- naar accountantskantoor?¹
• Uitsluitingen: denk aan fraude, opzet, roekeloosheid, Wwft-meldingen of nevenactiviteiten.
• Eigen risico’s en maximumdekking: per gebeurtenis én per jaar.
• Vertraging of onduidelijkheid bij melding: kan leiden tot vervallen van dekking.
• Inloop- en uitlooprisico: bij wisseling van kantoor, fusie of staking van de praktijk. Bovendien zijn niet alle verzekeraars volledig op de hoogte van de wet- en regelgeving voor accountants met betrekking tot de in- en uitlooprisico’s en is het aan de accountant zelf om daaraan te voldoen.²

Als het ondanks alle inspanningen aankomt op een beroep op verzekeringspolis, geldt in hoofdlijnen de volgende onderverdeling tussen (meestal) gedekt of niet of beperkt gedekt:

Gedekt (meestal):

• Fouten in de kern van je vastgelegde opdracht (controle, samenstelling, advies);
• Schade aan derden door beroepsfouten;
• Advocaat- en proceskosten (vaak ook bij tuchtklachten).

Niet of beperkt gedekt:

• Werk buiten je opdracht (bijv. informele adviezen);
• Juridisch advies of (concept) juridische overeenkomsten;³(*)
• Te laat of onjuist gemelde incidenten;
• Roekeloosheid, opzet of fraude (ook als een medewerker dit doet);⁴ 
• Daden vóór de ingangsdatum van de verzekering (tenzij inloopdekking);
• Samenwerkingsverband waarin de verzekering geen dekking biedt voor elkaars fouten;
• Bestuurdersaansprakelijkheid. Beroepsaansprakelijkheid (beroepsfout) is iets anders dan bestuurdersaansprakelijkheid (onbehoorlijk bestuur, persoonlijk ernstig verwijt). Het zijn verschillende begrippen waar aparte verzekeringen voor (moeten) worden afgesloten;
• Schade aan personen en bezittingen (vgl. bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering).

(*) om deze reden zijn bij accountantskantoren vaak (ook) consultants of juridisch adviseurs werkzaam.

Melden of niet? De meldplicht als risicoveld
De praktijk zit vol grijze gebieden. Denk aan cliënten die (toch) iets vragen buiten de gebruikelijke werkzaamheden (financieringsstructuur, fiscale optimalisatie, dreigend faillissement, etc.) of situaties waarin je twijfelt of er een meldplicht bestaat. Juist dan is het belangrijk vooruit te denken. 

De meeste polissen bevatten een clausule voor tijdige melding van ‘incidenten die kunnen leiden tot een claim’. In de praktijk wordt vaak (te) lang gewacht met een melding bij de verzekeraar. Dat blijft niet zonder gevolgen: te laat melden is voor verzekeraars een klassieke afwijzingsgrond.

Wat onder de meldplicht valt (volgens de meeste polissen):

• Een formele klacht of claim;
• Een signaal dat een cliënt ontevreden is én schade suggereert (klacht of dreiging daarvan);
• Een fout die mogelijk financiële gevolgen heeft, óók als de cliënt die nog niet kent;
• Interne signalen dat een collega of medewerker een misstap (o.a. verkeerd advies of onzorgvuldige handeling, incl. schending geheimhoudingsplicht) heeft begaan.

Wat doe je bij een (mogelijke) fout?
Zodra sprake is van een te melden incident hanteer dan de volgende best practices als leidraad:

• Voorkom intern getreuzel: wijs één vaste contactpersoon aan.
• Documenteer intern: leg vast wat je meldt (en wat niet), inclusief de overwegingen.
• Meld tijdig én schriftelijk: neem direct schriftelijk contact op met de verzekeraar of tussenpersoon. Juist ook bij grijze gevallen. Doe het feitelijk, zonder waardeoordeel. Een melding is geen schuldbekentenis.
• Werk samen met de verzekeraar: overleg bij verdere afhandeling.
• Overleg met een juridisch adviseur: win tijdig juridisch advies in.
• Erken geen aansprakelijkheid: erkenning gaat (vaak) ten koste van verzekeringsdekking. Maar houd de relatie met de cliënt warm.

Tot slot
Twijfel je of je goed verzekerd bent? Laat je polis eens toetsen of bespreek een incident voordat het een claim wordt.

Soms zit het risico niet in wat je doet, maar in wie je voor je hebt. In blog 4 sluiten we deze blogreeks af met praktische tips om je juridisch te beschermen tegen cliënten die onredelijk worden, manipuleren of eisen buiten je rol stellen.

Volg deze reeks en blijf scherp op jouw juridisch speelveld. Deel dit blog met collega’s en link via LinkedIn met Emily Husta en mij zodat je direct op de hoogte bent als de volgende aflevering “Lastige klant? Zo bescherm je jezelf juridisch zonder de relatie te schaden” beschikbaar komt.
 

[1] Accountantskamer Zwolle 24 november 2023, ECLI:NL:TACAKN:2023:55 (dekking administratiekantoor, niet accountantskantoor); Rb. Rotterdam 4 augustus 2021, ECLI:NL:RBROT:2021:8038 (dekking administratiekantoor, niet accountantskantoor).
[2] NBA: aansprakelijkheidsverzekering accountants voldoet niet altijd; Aandacht voor beroepsaansprakelijkheidsverzekering en de dekking van het uitlooprisico; NBA: check aansprakelijkheidsverzekering op uitlooprisico.
[3] Rb. Midden-Nederland 20 maart 2015, ECLI:NL:RBMNE:2015:1505 (ook geschorste advocaat mag als accountant geen juridisch advies geven); 'Juridisch advies riskant voor accountants'.
[4] Accountantskamer Zwolle 30 juli 2021, ECLI:NL:TACAKN:2021:53 (geen toezicht op medewerker, geen correcte beroepsaansprakelijkheidsverzekering).